W dniu 14.08.2019 r. Prezydent podpisał ustawę o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, która wprowadza zupełnie nowe regulacje nakładające na duże sklepy obowiązki w zakresie unikania marnownaia żywności. Ustawa nie została jeszcze ogłoszona w dzienniku ustaw, a wchodzi w życie w ciągu 14 dniu od jej ogłoszenia – przy czym art. 5-14 wchodzą w życie pierwszego dnia szóstego miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia.

Przyjęta ustawa przez pierwsze dwa lata obowiązywania będzie miała zastosowanie jedynie do sprzedawców, którzy prowadzą przedsiębiorstwo spożywcze o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2, w którym przychody ze sprzedaży żywności stanowią co najmniej 50% przychodów ze sprzedaży wszystkich towarów. Po dwóch latach obowiązek obejmie też sklepy powyżej 200 m2.

Jako „marnowanie żywności” ustawodawca wskazał wycofywanie z etapu dystrybucji żywności, która spełnia wymogi prawa żywnościowego, w tym określone w rozporządzeniu (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającym ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującym Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającym procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. WE L 31 z 01.02.2002, str. 1, z późn. zm. 2 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 6, str. 463, z późn. zm.), zwanym dalej „rozporządzeniem (WE) nr 178/2002”, w szczególności ze względu na zbliżający się upływ terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości lub ze względu na wady wyglądu tych środków spożywczych albo ich opakowań i przeznaczanie ich do unieszkodliwiania jako odpady.

Należy zwrócić uwagę na poszczególne obowiązki nakładane przez ustawę na sprzedawcę tj.:

1) obowiązek zawarcia w formie pisemnej lub elektronicznej pod rygorem nieważności z organizacją pozarządową umowy dotyczącej nieodpłatnego przekazywania żywności – zgodnie z wytycznymi art. 3 ustawy (można zawrzeć umowy z kilkoma organizacjami);

2) obowiązek prowadzenia w jednostce handlu kampanii edukacyjno-informacyjnych w zakresie racjonalnego gospodarowania żywnością oraz przeciwdziałania marnowaniu żywności co najmniej raz w roku przez co najmniej dwa kolejne tygodnie, w każdym dniu działalności jednostki handlu – we współpracy z organizacją pozarządową, z którą mamy zawartą umowę;

3) obowiązek uiszczania na koniec roku kalendarzowego opłaty za marnowanie żywności do organizacji pozarządowej, z którą mamy umowę według schematu 0,1 zł x ilość kilogramów marnowanej żywności (można ją obniżyć o koszty kampanii edukacyjnej, ale nie więcej niż 20%);

4) obowiązek zamieszczenia w sprawozdaniu finansowym i na stronie internetowej sprzedawcy informacji o wysokości należnej opłaty lub wartości żywności przekazanej organizacjom pozarządowym;

5) obowiązek składania wojewódzkiemu funduszowi ochrony środowiska i gospodarki wodnej na terenie województwa, w którym sprzedawca prowadzi działalność w zakresie sprzedaży żywności, pisemnego rocznego sprawozdania o marnowanej żywności zawierającego dane o całkowitej masie marnowanej żywności w danym roku oraz wysokości należnej opłaty wraz ze wskazaniem wysokości opłaty, która zostanie wpłacona do funduszu, w terminie do dnia 31 marca roku kalendarzowego następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie.

Ustawa wprowadza kary pieniężne za nie przestrzeganie powyższych obowiązków.

Już teraz przedsiębiorcy, których obejmie omawiana regulacja powinni podjąć stosowne przygotowania i rozpocząć rozmowy z wybraną przez siebie organizacją społeczną. Wypełnienie nałożonych obowiązków wiąże się przede wszystkim z problemami natury logistycznej. Nie wykluczone, że sprzedawcy będą musieli zainwestować w dodatkowych pracowników i środki transportu, aby na czas zdjąć z półek nadającą się jeszcze do spożycia żywność i przekazać organizacji, zanim produkty utracą termin przydatności. Po stronie prawników będzie natomiast sporządzenie odpowiedniej umowy pomiędzy sprzedawcą, a organizacją.