Niejednokrotnie do naszej kancelarii przychodzą Klienci potrzebujący pomocy prawnej w zakresie rozwodu. Niewątpliwie w trakcie rozwodu, a nawet jeszcze przed wszczęciem postępowania rozwodowego kluczową rolę odgrywa zaufany prawnik. Rozwody nie należą do najłatwiejszych spraw i bywa, że takie postępowania ciągną się tygodniami lub miesiącami.

Nasza kancelaria – z racji swojej siedziby – posiada przede wszystkim doświadczenie w prowadzeniu spraw rozwodowych na terenie Warszawy. Sądem właściwym do rozpoznawania tego typu sporów jest Sąd Okręgowy w Warszawie lub Sąd Okręgowy dla Warszawy-Pragi. Oba Sądy mieszczą przy al. Solidarności 127.

Wiele osób, które rozwodzą się w Warszawie zaskoczonych jest czasem oczekiwania na wyznaczenie rozprawy, który z uwagi na duże obciążenie sądów jest dość długi. Z naszych ostatnich obserwacji wynika, że na pierwszą rozprawę czeka się około 9 miesięcy. Jednakże poza czasem trwania postępowania, rozwód w każdym polskim mieście rządzi się tymi samymi prawami.

Przede wszystkim należy wskazać, że sąd orzeka rozwód, jeżeli po przeprowadzeniu postępowania stwierdzi, że między małżonkami doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego. Sąd bada w szczególności czy doszło między stronami do ustania więzi emocjonalnej, fizycznej i gospodarczej. O trwałości rozkładu pożycia może świadczyć okoliczność, że strony nie wyobrażają sobie i nie widzą możliwości powrotu do poprzednich więzi. Istotną przesłanką może być tutaj także upływ czasu, który z reguły negatywnie rokuje co do powrotu do małżeństwa.

Należy mieć także świadomość, iż co do zasady rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Wyjątkiem są tu sytuacje, gdy drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo gdy odmowa jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Sąd nie orzeknie również rozwodu, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W kwestiach technicznych wskazać należy, iż pozew o rozwód wnosi się do sądu okręgowego właściwego ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków, jeżeli choć jedno z nich ma tam miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu.

Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.

Pozew podlega opłacie stałej 600 zł, przy czym połowa tej opłaty jest zwracana, jeżeli rozwód odbędzie się na zgodny wniosek stron bez orzekania o winie.

Wina w rozkładzie pożycia małżonków jest niewątpliwie kwestią, która w sposób istotny wpływa na przebieg postępowania. Małżonkowie mogą wnosić o to, aby Sąd tej kwestii w ogóle nie badał i wówczas nie będzie ona przedmiotem procesu. W ten sposób unika się długotrwałego postępowania dowodowego w celu wykazania przewinień drugiego małżonka. Doświadczenie kancelarii rozwodowych pokazuje, że zazwyczaj wokół kwestii winy koncentruje się oś sporu, a kwestia ta staje się często przyczyną dalszego zaogniania relacji i konfliktu między małżonkami. Jako adwokaci w sprawach rozwodowych zetknęliśmy się jednak również z sytuacjami, w których strona winna, przyjmowała na siebie całą winę i kwestia ta stawała się w zasadzie bezsporna.

Warto mieć przy tym świadomość, iż fakt, że jeden z małżonków zawinił w rozpadzie małżeństwa (np. dopuścił się zdrady) nie oznacza automatycznie, że drugi nie jest w ogóle winny. W sprawach rozwodowych przyjmuje się zasadę, że wina nie podlega stopniowaniu. Zatem nawet jeśli jeden z małżonków jest winny rozkładu pożycia w 95%, a drugi tylko w 5% – to sąd orzeknie rozwód z winy obu stron.

Jakie znaczenie ma w ogóle kwestia winy w wyroku rozwodowym?

Ma ona wpływ na ewentualne obowiązki alimentacyjne rozwiedzionych małżonków. Mianowicie rozwiedziony małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, jeżeli znajduje się w niedostatku, może starać się o alimenty od byłego małżonka. Zatem może dochodzić alimentów od małżonka w sytuacji, gdy sąd wcale nie orzekał o winie lub orzekał, ale uznał obu małżonków za współwinnych.

Sytuacja małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia jest o tyle gorsza, że może on zostać zobowiązany do alimentów nawet wtedy, gdy drugi małżonek nie popadł w niedostatek, ale rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie jego sytuacji materialnej. Obowiązek ten jest nieograniczony w czasie.

Zawsze jednak obowiązek alimentacyjny ustanie gdy osoba uprawniona wstąpi w nowy związek małżeński.

Istnieje też pewna „ulga” dla osób, które w ogóle nie zostały uznane za winne rozkładu pożycia. Takie osoby – nawet jeśli zostaną zobowiązane do świadczeń alimentacyjnych z uwagi na niedostatek drugiej strony – zostaną zwolnione z tego obowiązku po upływie 5 lat od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Jedynie w wyjątkowych wypadkach obowiązek ten może być przedłużony przez sąd.

Kolejną kwestią, którą każdy prawnik od rozwodów wskaże jako oś sporu i zarzewie konfliktu między Stronami jest władza rodzicielska i kontakty z dziećmi.

Należy pamiętać, że w wyroku rozwodowym sąd każdorazowo rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi obojga małżonków i kontaktach rodziców z dziećmi oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka (w tym ustala alimenty).

Kwestia ta może jednak zostać wyłączona z zakresu zainteresowania Sądu, jeżeli Strony samodzielnie ją między sobą ustalą w pisemnym porozumieniu małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Sąd bada to porozumienie i odstępuje od rozstrzygania tych kwestii jeśli uzna, że jest ono zgodne z dobrem dziecka.

Jako adwokaci zajmujący się rozwodami zalecamy stronom, aby ustalenia co do opieki nad dziećmi rozstrzygać właśnie w takim porozumieniu – jeżeli obie strony dostrzegają szansę poczynienia w tym zakresie wspólnych ustaleń. Pomocna w tego typu ustaleniach może być kancelaria prawna, albo mediator zajmujący się sprawami rodzinnymi.

Możliwe jest także złożenie przez strony zgodnego wniosku o nie orzekanie przez Sąd o kontaktach z dziećmi. Dzieje się tak wówczas, gdy kontakty te są wykonywane przez Strony zgodnie i żadna ze Stron nie wymaga sądowego rozstrzygnięcia tej kwestii.

Dodatkowe kwestie rozstrzygane w postępowaniu rozwodowym mogą dotyczyć także mieszkania, a nawet podziału majątku wspólnego – przy czym jest to rzadko praktykowane, ponieważ zazwyczaj postępowanie o podział majątku wspólnego doprowadziłoby do nadmiernej zwłoki w postępowaniu – co jest negatywną przesłanką dla badania tej kwestii w procesie o rozwód.

Powyższe stanowi krótkie zestawienie podstawowych informacji, które powinna przekazać Klientowi kancelaria prowadząca rozwody już na wstępnym spotkaniu.

Niewątpliwie jednak sam sposób prowadzenia postępowania, wybór odpowiednich instytucji prawnych i opracowanie taktyki procesowej wymaga zapoznania się przez adwokata z konkretną sprawą. Dopiero wówczas możemy doradzić Klientowi najbardziej optymalny w Jego przypadku sposób działania.

Wydaje się także, że sama możliwość powierzenia prawnikowi prowadzenia sprawy rozwodowej pozwala na zdystansowanie się do niej, jednak należy mieć na uwadze, by był to doświadczony adwokat. Rozwody należą do spraw, do których powinno podchodzić się obiektywnie i bez emocji, które niekiedy utrudniają ocenę sytuacji zaangażowanemu w konflikt Klientowi.